Terapija zračenjem je jedna od metoda koje se koriste u tretmanu malignih bolesti. Ova metoda podrazumeva izlaganje tela, odnosno dela tela radioaktivnim zracima. Zračenje dovodi do oštećenja genetskog materijala malignih ćelija, i na taj način prestaje razmnožavanje i dolazi do njihove smrti.
Već dugo je poznato da zračna terapija može neznatno povećati rizik za nastanak drugog karcinoma. To je rizik o kome lekari moraju da vode računa prilikom donošenja odluke o izboru terapije i ukupnom broju ponavljanja ciklusa zračne terapije.
Zračna terapija i leukemija
Većina leukemija, uključujući akutnu i hroničnu mijeloidnu i akutnu limfoblastnu leukemiju, mogu biti uzrokovane ranijem izlaganju radioaktivnom zračenju. Mijelodisplazni sindrom takođe može biti povezan sa ranije sprovedenom zračnom terapijom. Većina ovih karcinoma nastaje u periodu od 5-9 godina nakon zračenja. Nakon ovog perioda, progresivno opada rizik od nastanka sekundarnog karcinoma. Primećeno je da rizik od nastanka leukemije nije povezan sa uzrastom osobe u trenutku sprovođenja zračenja.
Zračna terapija i solidni tumori
Za razliku od leukemije, solidnim tumorima je potrebno više vremena da se razviju. Većina ovih tumora javlja se nakon 10 ili više godina od izlaganja zračenju. Uticaj zračne terapije na povećanje rizika od nastanka karcinoma zavise od doze zračenja, tretiranog dela tela i uzrasta osobe u trenutku zračenja. Karcinomi koji nastaju kao posledica zračenja obično se javljaju na mestu ili u okolini regije koja je u prošlosti bila izložena terapiji zračenjem. Karcinom dojke češće se javlja kod osoba koje su u ranoj mladosti lečene zračnom terapijom.
Postoje I drugi faktori koji mogu da utiču na razvoj karcinoma kod osoba koje su nekada lečene zračnom terapijom. Npr., pušenje značajno povećava rizik od ponovnog nastanka karcinoma pluća kod osoba koje su lečene zračenjem. S’ druge strane, rana menopauza izazvana hemoterapijom može smanjiti rizik od karcinoma dojke nakon zračenja.
U većini slučajeva, korist zračne terapije u tretmanu nadmašuje potencijalni rizik od nastanka sekundarnog karcinoma. Međutim, kako rizik ipak postoji, izbor metoda lečenja se individualno prilagođava svakom pacijentu, u zavisnosti od vrste karcinoma, stadijuma razvoja, kao i opšteg zdravstvenog stanja i postojanja udruženih bolesti.
Postojanje rizika ne znači da će do razvoja karcinoma sigurno doći, ali ukazuje na značaj praćenja pacijenata i nakon proglašavanja “izlečenja”, kako se ne bi prevideo nastanak sekundarnog karcinoma.
Godine i prostata
Kod muškaraca oboljenja prostate su sve učestalija i sa intenzivnijim simptomima s povećanjem godina života.
Već od 30. godine kreću prve promene prostate, blaga uvećanja javljaju se kod mnogih muškaraca. Obično se radi o benignoj hiperplaziji prostate, toliko čestoj da se, iako pogrešno, smatra normalnom pojavom.
Mušakrci izmedju 50 i 80 godina starosti imaju u 50-80% slučajeva znake benigne hiperplazije prostate. Simptomi kao što su otežano mokrenje, slab mlaz, noćno i učestalo mokrenje, osećaj pune bešike ometaju normalno funkcionisanje čoveka i smanjuju kvalitet života.
I druga oboljenja prostate, kao što je karcinom javljaju se češće kod starijih muškaraca.
Medjutim postoje oboljenja koja se podjednako javljaju kod muškaraca svih starosnih dobi, tako je prostatis zapaljenje prostate uzrokovano bakterijama, virusima i gljivicama, ali i fizičkim i hemijskim povredama podjednako prisutno i kod mlađih i kod starijih muškaraca.
Prema preporuci SZO svi muškarci stariji od 50 godina bi trebalo jednom godišnje da kontrolišu nivo PSA, dakle akcenat je na prevenciji i ranom otkrianju oboljenja prostate.
Šta je PSA?
PSA je skraćenica od ” prostata specifični antigen”, to je molekul koga proizvodi prostata i koji se može naći u krvi. Kada je prisutno neko oboljenje vrednosti PSA u krvi se povećavaju.
Koje nam još informacije nivo vrednosti PSA pruža?
Pored toga što povećane vrednosti PSA svedoče u korist nekog oboljenja prostate, određene vrednosti pomažu prilikom postavljanja tačne dijagnoze oboljenja prostate, a pomažu i praćenje efikasnosti terapije.
Nijedan muškarac nije pošteđen rizika da oboli od neke vrste prostatitisa, kada je reč o benignoj hiperplaziji prosate pojava oboljenja zavisi od godina starosti genetske predispozicije i načina života.Zbog toga su pravilan režim ishrane i kavalitetini prirodni dodaci ishrani dobra prevencija za nastanak bolesti.Na taj način se mogu vrlo uspešno ublažiti simptomi i tegobe početnih stadijuma uvećanja prostate. Ovo je ujedno i put da se izbegne agresivna terapija i hirurško lečenje.
PRIMED 6 urinarius blagotvorno deluje kod tegoba koje se javljaju kao posedica uvećanja prostate. Olakšava eliminisanje urina, pomaže kod akutnih i hroničnih upalnih procesa prostate i mokraćnih organa.
woman with pink cancer awareness ribbon
Karcinom dojke spada u najčešće maligne bolesti kod žena kako u svetu tako i u Srbiji. Svake godine se dijagnostikuje oko 4 000 novoobolelih slučajeva. Karcinom je i vodeći uzrok smrti među malignim tumorima kod žena, a može biti u potpunosti izlečiv ako se otkrije na vreme. Masovnom oboljevanju od ove bolesti doprinosi slaba informisanost žena i neredovni preventivni pregledi.
Ko ima veći rizik da oboli?
U povećanom riziku da obole od karcinoma dojke su one žene koje imaju genetsku predispoziciju, tj koje su u porodici imale majku, baku, tetku koja je bolovala od karcinoma dojke, osobe koje su prvu menstruaciju dobile pre 12. godine, žene kod kojih je menopauza nastupila posle 54. godine, kao i žene koje do 30. godine nisu rađale.
Kako prepoznati karcinom?
Ukoliko primetite promenu boje kože, neravninu kože u vidu ispupčenja ili udubljenja, otok, kvržicu koja nije bolna,uvučenu bradavicu, gnojni ili sukrvičavi sicedak iz bradavice postoji mogućnost da je u pitanju tumorska promena. Naravno nije svaka nepravilnost na koži potencijalni tumor, već ukazuje da treba nastaviti sa pregledima vizuelizacije kao što je ultarzvuk dojke i mamografija.Do tačne dijagnoze se dolazi nakon punkcijske biopsije i citološlke obrade.
Pored svih medicinskih metoda koje su danas dostupne za dijagnozu i rano otkrivanje karcinoma, ne treba zaboraviti osnovne stvari koje svaka žena bez puno umeća i vremena može da uradi. Tu pre svega mislimo na redovne sistematske pregledime, očuvanje i poboljšanje imuniteta, zdravu ishranu i samopregled.
Samopregled zauzima posebno mesto u prevenciji i ranom otkrivanju karcinoma dojke.Ovaj pregled treba da uradi svaka žena jednom mesečno.
Kako izgleda samopregled?
Kod žena koje imaju menstruaciju pregled se vrši u drugoj nedelji tj 7.-10. dana od početka ciklusa. Prilikom izvodjenja pregleda poseban akcenat staviti na gornji spoljašnji kvadrant dojke prema pazušnoj jami jer je to često predilekciono mesto za razvoj karcinoma.
Samopregled se sastoji iz 6 faza:
1.Faza: U kupatilu
Pod tušem uz podignutu jednu ruku iznad glave kružnim pokretima prstiju sistematski opipati sve delove dojke. Ne koristiti same vrhove prstiju već samo njihove zavrsetke i pri pipanju obratiti pažnju na postojanje zadebljanja, čvorića i sl.Desnom rukom pregledati levu dojku i obrnuto.
2.Faza: Pred ogledalom
Postavite ruke na bokove i čvrsto ih pritiskajući pokušajte da zategnete grudne mišiće na kojima leže dojke. Istovremeno u ogledalu posmatrajte dojke, obratite pažnju na postojanje asimetričnih promena na dojkama u smislu, ispupčenja,ulegnuća, uvlačenja bradavice.
3. Faza: Pred ogledalom
Podižući polagano ruke iznad glave,tragajte za napred navedenim promenama, čije podizanje podizanje ruku potencira promene na koži i bradavicama, pa postaju lakše uočljive.
4.Faza: Ležeći položaj
Da bi najbolje pregledali desnu dojku, legnite i postavite jastuk pod desnu lopaticu i istovremeno podignite desnu ruku iznad glave, to mogućava da se dojka rasprostre po većoj površini grudnog koša, pa je najtanja i najlakša za pregled. Ponoviti pregled i na drugoj strani.
5.Faza: Ležeći položaj
Prilikom pipanja desne dojke koristite vrhove prstiju leve ruke,sa kružnim pokretima, počevši od periferije dojke prema bradavici, najbolje kao kretanje kazaljke na satu. Obratite pažnju na ulegnuća i čvoriće.Zadebljinje tkiva na bazi dojke u obliku ruba je normalna pojava. Ponovite pregled leve dojke sa desnom.
6.Faza: Ležeći položaj
Na kraju pregleda nežno stisnite bradavice obe dojke,radi eventualnog otkrića iscedka ili sukrvice.
Zašto je važno da pregledate vaše dojke?
Sigurno je da će jedna od 10 žena verovatno oboleti od karcinoma dojke. Prema tome,redovnim samopregledom svakog meseca u stanju ste da otkrijete svaku promenu i tumor u dojci u najranijem stadijumu. Ne zaboravite da je mogućnost izlečenja rano otkrivenih karcinoma dojki više od 85%.
Serbian